Wat is prepareren?
Prepareren is een ruim begrip. Onder prepareren worden de handelingen verstaan die ervoor zorgen dat dode, natuurlijke objecten behouden blijven. De vergankelijkheid wordt gestopt door ze te conserveren. Vaak gaat het om het opzetten van vogels en zoogdieren. Er bestaan echter meer vormen van prepareren dan opzetten, zo kan bijvoorbeeld ook het skelet van een dier geprepareerd worden of alleen de schedel. Ook het maken van een vloeistofpreparaat valt onder het prepareren.
Naast vogels en zoogdieren kunnen allerlei andere levensvormen geprepareerd worden zoals reptielen, amfibieën en vissen, maar ook ongewervelde dieren en planten. In sommige gevallen is prepareren niet goed mogelijk of alleen met een slecht resultaat. Vaak wordt dan overgegaan op het maken van een afgietsel, dat vervolgens natuurgetrouw gekleurd wordt.
Hoe gaat het opzetten van een dier in zijn werk?
Allereerst, het daadwerkelijke ‘opzetten’ van een dier is maar een onderdeel van een hele serie handelingen die als doel hebben het dode dier langdurig te kunnen behouden in zijn oorspronkelijke vorm. Vandaar dat we liever spreken over prepareren, een betere term om dit hele proces samen te vatten.
Bij het prepareren worden alle inwendige, bederfelijke delen vervangen door andere materialen, zoals kunstschuim, houtwol, watten en dergelijke. De preparateur doet dit meestal door aan de buik- of rugzijde een lengtesnede te maken.
De romp en hals worden nauwgezet nagemaakt. De schoongemaakte botten van de kop, poten en vleugels worden met ijzerdraad, watten en klei in de oorspronkelijke vorm gemodelleerd. In de oogkassen worden passende glazen of kunststof ogen geplaatst. De grondig schoongemaakte huid wordt ingestreken met een stof die latere insectenvraat door bijvoorbeeld motten tegengaat. De vleugels, poten, staart en kop met hals en romp worden terug gestulpt en de buiksnede met naald en draad dichtgenaaid. Hierna begint het boeiende, maar tijdrovende modelleren. Kleine correcties aan de vleugels en poten worden verricht, veren en veervelden worden goed gelegd en de staart wordt in de juiste houding gesteld. Vaak worden de naakte huiddelen zoals oogringen en poten bijgekleurd met penseel of airbrush.
Meestal wordt een dier opgezet op een ondergrond die overeenkomt met zijn natuurlijke omgeving, bijvoorbeeld een nagemaakt stukje strand of een stronkje. Zo’n ondergrond wordt postament genoemd.
Het hoeft geen betoog dat het prepareren van een dier een tijdrovende aangelegenheid is, die naast het vakmanschap van de preparateur ook een grondige kennis van het dier en zijn natuurlijke omgeving vereist.
Er zijn vele factoren die bepalen of een dier opgezet kan worden en of dat mogelijk extra werk met zich zal brengen. Zo zijn veel dieren die ter preparatie worden aangeboden verkeersslachtoffer. Vrijwel altijd zijn er dan botbreuken, vaak ook beschadigingen van de huid en bloedvlekken, dit moet hersteld worden bij het prepareren. Vooral in het najaar zijn dieren erg vet, hetgeen het prepareren veel omslachtiger maakt. Soms is een dier erg vuil en moet dan gewassen worden. Bij dieren in de rui laten veren en haren makkelijk los, soms is prepareren dan moeilijk of zelfs onmogelijk. Tot slot zijn jonge dieren over het algemeen wat lastiger te prepareren en zijn er soorten die van nature moeilijk te prepareren zijn zoals duiven, de koekoek en de houtsnip.
